Lezing: Ps. 23:1-4 en Joh. 14:  

1De HEERE is mijn Herder, mij ontbreekt niets. 

2 Hij doet mij neerliggen in grazige weiden, Hij leidt mij zachtjes naar stille wateren. 

3 Hij verkwikt mijn ziel, Hij leidt mij in het spoor van de gerechtigheid, omwille van Zijn Naam. 

4 Al ging ik ook door een dal vol schaduw van de dood, ik zou geen kwaad vrezen, want U bent met mij; Uw stok en Uw staf, die vertroosten mij (geven mij moed-NBV’21) 

 25Dit alles zeg Ik tegen jullie nu Ik nog bij jullie ben. 26 Later zal de pleitbezorger, de heilige Geest, die de Vader jullie in mijn naam zal zenden, jullie alles duidelijk maken en alles in herinnering brengen wat Ik tegen jullie gezegd heb. 27 Ik laat jullie vrede na; mijn vrede geef Ik jullie, zoals de wereld die niet geven kan. Maak je niet ongerust en verlies de moed niet. 

 Overdenking: Een stok en staf om te troosten? 

Als ik denk aan het woord ‘troost’ of ‘moed geven’, dan denk ik eerlijk gezegd niet meteen aan een stok en een staf. Ze hebben dus vast iets meer te betekenen dan we op het eerste oog zouden denken. 

 De stok en staf zijn het gereedschap van de herder. De stok heeft hij bij zich om  gevaar op een afstand te houden. Als er gevaarlijke dieren in de buurt zijn, dan is de stok het werktuig dat bescherming biedt aan de herder en daarmee ook aan de kudde.  

De staf is er voor ondersteuning bij het lopen. De staf helpt om rechtop te kunnen blijven lopen als de vermoeidheid toeslaat. Met de staf kan de herder ook wilde, doornige struiken opzij duwen. En de staf heeft een uitholling, waar een steentje in gelegd kan worden. Door dat steentje te slingeren , kan de herder een schaap dat wat te ver weg loopt, laten merken dat het moet gehoorzamen, dat het weer naar de kudde terug moet. Een mogelijkheid om te corrigeren dus.  

De stok kan ook een hulpmiddel zijn om een schaap uit een diepere kuil omhoog te trekken. Met die kromming kan de herder het dier omvatten en naar zich toe trekken. 

 De stok en de staf van de herder zorgen voor bescherming; voor het bijeenhouden van de kudde; voor corrigeren; voor ondersteuning. De woorden ‘vertroosten’ klinken ons vertrouwd in de oren, maar in de nieuwe Bijbelvertaling is gekozen voor het woord “moed”. En dat is misschien wel een vertaling die duidelijker is.  

 De stok en de staf zijn dus onmisbaar voor een herder als die het woeste, onbegaanbare land ingaat. En daar is MOED voor nodig. En dat heeft de herder met die stok en staf.  

Moed…dat hebben we allemaal nodig. Er zijn wel wat situaties denkbaar, die we herkennen door de volgende spreekwoorden en gezegden: “De moed zakt me in de schoenen” “Moed verloren, al verloren” “iemand moed inspreken” “de euvele moed hebben” of ”moed houden/ houd de moed erin”. Moed moet ons soms worden aangereikt. Soms is het moeilijk om zelf de moed te vinden. Dat zal deze herder ook herkennen, en daarom die stok en staf. 

 Herkennen we het, dat wij ook bescherming nodig hebben, soms wat gecorrigeerd moeten worden en ondersteuning nodig hebben? 

Bescherming. Als op zondag de zegen klinkt, klinken de woorden: De Heere zegene U en Hij behoede U. Behoeden is een woord dat gebruikt wordt in de betekenis van beschermen. Bescherming tegen kwade machten; tegen verleidingen; tegen gevaren. Zoals een vogel haar jongen beschermt, zo beschermt de Heer ons (Psalm 91). Het is vooral bedoeld als bescherming van onze ziel, van ons innerlijke. Van ons geloof. God kan ons niet beschermen voor alle ziektes en ongelukken. We kunnen er wel om bidden, maar we weten ook dat we niet overal beschermd kunnen worden. Maar os geloof, ons vertrouwen, onze liefde…die worden beschermd dwars door alles heen. In moeilijke omstandigheden is het vertrouwen en geloof wat we nodig hebben. En dat is wat God beschermt. En daarom is dat iets wat ons moed geeft, omdat God daar heel zuinig op is. Die innerlijke bron van hoop, van moed en kracht, die beschermt God voor gevaar. Als er iets is wat ons van het geloof af wil brengen, dan zal God daar als een Herder met Zijn stok voor gaan liggen. 

 De staf die ervoor zorgt dat de kudde bijeen blijft. In deze tijd van kerkverlating vind ik het een troostende gedachte, dat de kerk aan God toebehoort. Dat God de kerk is zelfs. Hij zal haar niet uit Zijn hand laten vallen. Dat geeft het vertrouwen, dat wij het misschien niet begrijpen, maar dat God er ZIJN weg mee zal gaan. Ik weet niet hoe, dat weet Hij alleen. En het is heel verdrietig om te zien en te ervaren dat kerken sluiten, maar uiteindelijk zal duidelijk worden, wat God ermee voor ogen heeft. Hij houdt Zijn kudde bijeen. Dat geeft MOED en dat troost. 

 De staf die af en toe corrigeert. We hebben het allemaal nodig af en toe. Ons realiseren dat we fouten maken en ze eerlijk durven toegeven. Dat steentje gooit God ook met regelmaat naar mij, naar u. Even zo’n tikje. “Hé, pas op, heb je het bij het rechte eind? Was die opmerking die je daar maakte wel goed? Had je niet beter…” we kunnen ons er vast wel iets bij voorstellen, hoe zo’n steentje bedoeld kan zijn. 

 De staf die zorgt voor ondersteuning. Hoe moe kunnen we soms zijn van alles wat ons bezighoudt? Het is bijna onmogelijk de rug recht te houden. Krachten verminderen; gezondheid is kwetsbaar of broos; zelfstandigheid is voor iedereen die hier woont minder geworden in de loop der tijd; zorgen houden ons bezig. En dan is er iets waar we op mogen leunen, iets wat ons tot steun kan zijn. God loopt mee. God is bij ons. Maar ook kunnen we steun hebben aan warme woorden of een mooie preek; aan liederen, die we kunnen meezingen. Allemaal manieren waarop we ons gesteund voelen. Het belangrijkste is dat God ons Zijn Heilige Geest heeft gegeven, zoals Hij die beloofde in Johannes 14. “Maak je niet ongerust en verlies de moed niet! Ik laat jullie vrede na”. Dat is moed en troost bij uitstek! 

Tal van liederen zijn er, om te troosten, moed te geven en te beschermen. Ze gaan mee als een stok en staf. Daarbij past het volgende lied of gedicht, dat deze week ons mag bemoedigen en vertroosten.  

 Bescherming is er bij de Heer, beschutting voor de nacht 

Hij is een toevlucht en een burcht, houdt over ons de wacht 

De Heer bevrijdt wie zijn verstrikt, brengt ons in veiligheid 

zijn vleugels spreidt Hij om ons heen, Hij geeft geborgenheid. 

 Al is er moeite en verdriet 

al doet het leven pijn 

de Allerhoogste is een schild 

Hij zal er voor ons zijn. 

Zijn engelen waken over ons 

God laat ons niet alleen 

waar wij ook zijn, Hij is nabij 

beschermend om ons heen 

En roept een mens, hij vindt gehoor 

God is er in zijn nood 

ons leven wordt door Hem verhoogd 

is sterker dan de dood. AMEN